Prof. Dr. Özdemir Nutku

Müziğe olan ilgisi devam ettiğinden, ayrıca iki yıl Prof. Boetticher’in üst düzeydeki müzik seminerlerine devam etti. 1959’da yurda döndü ve bir yıl önce kurulan Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Enstitüsü’ne asistan olarak girdi. 1960’da ilk tiyatro kitabı Tiyatro ve Yazar yayımlandı. 1961’de doktor, 1967’de Doçent ve 1974’te de profesör oldu.

1976 güzünde İzmir’e yerleşen Özdemir Nutku, Ege Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi’nin kurucuları arasında yer aldı. Aynı fakültede Sahne Sanatları Bölümü’nü kurdu. Nutku, bugüne kadar basılmış ve basılmamış 66’sı telif, 61’ı çeviri, 4’ü şiir, 16’sı oyun ve uyarlama, 2’si senaryo, l’i çocuk olmak üzere 150 kitap yazdı ve yayımladı.

1953 yılından beri çeşitli sanat ve edebiyat dergilerinde 1,800’ün üstünde araştırma, inceleme, eleştiri ve deneme yazan Nutku, Pazar Postası, Yenigün, Öncü, Vatan, Meydan, Hürgün, Milliyet, Cumhuriyet ve Hürriyet  gazetelerinde, Seçilmiş Hikâyeler, Mavi, Şairler Yaprağı, Dost, Tiyatro, Devlet Tiyatrosu Dergisi, Devlet Opera ve Balesi Dergisi, Varlık, Yeditepe, Oyun, Tiyatro 70-80, Değişim, Milliyet Sanat, Hürriyet Gösteri, Sanat Olayı, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Ulusal Kültür, Milli Kültür, Tiyatro-Tiyatro, Agon, Tobav Sanat, Tiyatral, Hayal, Sahne, Ünlem, Ada ve daha birçok dergide sürekli yazdığı incelemeleri, denemeleri ve eleştirileriyle; ayrıca, Uluslararası platformda İngilizce ve Almanca kaleme aldığı incelemeleriyle tanındı.

Özdemir Nutku 1965 yılında, A.B.D.’inde Yale, Washington (Seattle), Chicago, Pittsburg, Northwestern, Minnesota, Southern California, UCLA, Carnegie Techn., North Carolina gibi daha birçok üniversitede dersler, konferanslar verdi, seminerler düzenledi; stüdyo ve atölye çalışmaları yönetti. 1966 yılının Ocak ayı başından Haziran sonuna kadar, iki sömestir Viyana Üniversitesi Tiyatro Enstitüsü’nde ders verdi. 1991’de Batı Sidney Üniversitesi’nde uluslararasi bir uzmanlar topluluğuna oyunculuk üst semineri düzenledi. 1997’de Hartt School of Music and Performing Arts, Connecticut’ta, Amerikalı ve İsveçli öğrencilere, iki hafta süreyle, rol yapımı üzerine ‘workshop’ yaptı. Özdemir Nutku, Holanda’da yayımlanan Encyclopedia of Islam, Türkiye’de Diyanetçe yayımlanan İslam Ansiklopedisi ile Kanada’da yayımlanan WorldEncyclopedia of ContemporaryTheatre‘ın sürekli yazarlarından biridir. Birçok uluslararası kongrede ülkemizi temsil eden ve aynı zamanda oyun sahneleme hocası ve tiyatro yönetmeni olan Nutku, bugüne kadar altmışın üstünde oyun sahneledi.

Çeşitli uluslararası Tiyatro şenliklerinde yönetmen olarak birincilik ve ikincilik ödülleri aldı. 1967’de 1979’da Meddahlık ve Meddah Hikâyeleri adlı inceleme kitabıyla, Milli Kültür Vakfı’nın “Büyük Edebiyat Ödülü”nü kazandı. 1984’te Güngör Dilmen’in Midas’ın Kulakları, Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım, Eşek Arıları, ve Çayhane adlı oyunları sahnelemesindeki başarısından ötürü, Özdemir Nutku’ya “Yönetmenlik Ödülleri” verildi. 1965’te, Fransanın Nancy Şehliğinde ‘Mention Speciale’ Almanya, Erlangen’de ‘Reji Birinciliği Ödülü’, aldığı gibi, 1989 yılında, Türk Tiyatrosu’na katkısı ve Türk Tiyatrosunu dışarda tanıtmada gösterdiği çaba için Tiyatro ve Televizyon Yazarları Derneği’nin “Tiyatroya Katkı Ödülü”ne layık görüldü. Özdemir Nutku’nun 36 Ödülü bulunmaktadır. 1990 yılının Ekim ayında, Viyana’daki “Tiyatro Zirvesi”nde «Dünya Tiyatro Eğitimi Enstitüsü»nün kurucularından biri olarak bu Enstitü’nün Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi. 1990’da kurduğu İzmir «Şehir Tiyatroları»na 1991’de Genel Sanat Yönetmeni olarak atandı.

Özdemir Nutku, 1991 yılında, Türkiye’nin ilk “Kamyon Tiyatro”sunu yaptı ve gezici çocuk tiyatrosunu kurdu. Böylece, tiyatroyu, tiyatroya hiç gitmemiş çocukların ayağına götürdü. 1991 yılında Salihli Belediyesi’nin “Dionisos Ödülü”nü aldı. 1993’te, Kültür Bakanlığı’nın “Tiyatro Araştırmaları Büyük Ödülü” ile onurlandırıldı. Güzel Sanatlar Fakültesi’nde dekan yardımcılığı ve dekanlık yapan yazar, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Müdürü ve aynı fakültenin Sahne Sanatları Bölümü Başkanı’yken 12 Ocak 1998 tarihinde yaş haddinden emekli oldu. Aynı fakültede iki yıl ders verdikten sonta, 2000 yılı başında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki Yakın Doğu Üniversitesi’nde Sahne Sanatları Fakültesi’ni kurdu; bu fakültenin kurucu dekanı olarak görev yaptı. Özdemir Nutku, 2002 Ekim ayından bu yana, İzmir’de kurduğu bölümde bazı lisans, yüksek lisans ve doktora derslerini sürdürmekte ve yeni kitaplar üzerinde çalışmaktadır.

  • Bir Sahnedir Dünya, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2017.
  • Darülbedayi’den Şehir Tiyatrosu’na, İş Bankası Kültür yayınları, Istanbul 2015.
  • Zaman İçinde Zaman, Opüs Yayınları, Istanbul 2015.
  • Sahne Bilgisi [6. Baskı], Kabalcı Yayınları, Istanbul 2013.
  • Dram Sanatı [5. Baskı], Kabalcı Yayınları, Istanbul 2013.
  • Shakespeare Sözlüğü [genişletilmiş 2. Basım], İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2012.
  • Troya’nın Tahta Atı, Şenocak Yayınları, İzmir 2009.
  • Elzabeth Dönemi ve Shakespeare Sözlüğü, Kabalcı Yayınevi, Istanbul 2008.
  • Bertolt Brecht ve Epik Tiyatro, Özgür Yayınları, Istanbul 2007.
  • Duvar Yıkılırken Almanya’da Tiyatro, Alkım Kitabevi, Istanbul 2005.
  • Oyuncunun Çalışması, Alkım Yayınları, Istanbul 2003.
  • Oyunculuk Tarihi I, Dost yayinlari, Ankara 2002.
  • Oyunculuk Tarihi II, Dost yayinlari, Ankara 2002.
  • Sahne Bilgisi, [4. basım], Kabalcı Yayınları, Istanbul 2002.
  • Tiyatro Tarihi, I. cilt, [3. basım], Mitos/Boyut Yayınları, Istanbul 2000.
  • Atatürk ve Cumhuriyet Tiyatrosu, Özgür Yayınevi, Istanbul 1999.
  • Duvardaki Mavi Kuş, [2. basım], Etki Yayınları, İzmir 1999.
  • Traditional Turkish Theater  [M.And ve M.Özhan ile birlikte], Kültür Bak. Yay.,Ank. 1999.
  • Oyun-Çocuk-Tiyatro , Özgür Yayınevi, Istanbul 1998.
  • Dram Sanatı, [gen. 3. basım], Kabalcı Yayınları, Istanbul 1998.
  • Meddahlık ve Meddah Hikåyeleri, [gen. 2. basım], Atatürk Kültür Merkezi, Ankara 1997.
  • Kültür Tarihimizden Manzaralar, Kabalcı Yayınevi, Istanbul 1995.     
  • Gecenin Maskesi(Shakespeare incelemeleri) Mitos Yayınları, Istanbul 1995.
  • Oyunculuk Tarihi , Cilt I, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, Istanbul 1995.
  • Duvardaki Mavi Kuş , GSF Yayınları, İzmir 1994.
  • Gerçeklerin Düşleri, [M.Ertuğrul’un Yazıları üz. İnceleme], Eczacıbaşı Vakfı Yay., Ist. 1994.                                 
  • Kor Altındaki Kor , [Çekhov’un dört oyunundan düzenleme], Kabalcı Yayınları, Ist. 1993.   
  • Zeynep’in Tiyatro Kitabı, [2. basım], Kabalcı Yayınları, Istanbul 1992.
  • Zümrüdüankanın Külleri, Yılmaz Yayınları, Istanbul 1991.
  • Tiyatro Yönetmeninin Çalışması, [2.basım], Dokuz Eylül Üniversitesi Yay., İzmir 1991.
  • Theatre in Turkey  (S.Şener ve A.Yüksel ile birlikte), Turkish National Center of the ITI, Istabul 1991.
  • Dram Sanatı , [2. basım], Kabalcı Yayınları, Istanbul 1990.
  • Sahne Bilgisi , [3. basım], Kabalcı Yayınları Istanbul1989.
  • Benden Sonra Tufan Olmasın (Muhsin Ertuğrul’un Anıları; E.Sevinçli ve M.Tuncay ile  birlikte), Eczacıbaşı Vakfı Yay. Istanbul 1989.
  • V. Mehmet’inEdirne Şenliği,  [2.basım],Türk Tarih Kurumu, Ankara 1987.
  • Uzatmalı Gerçekler,  Remzi Kitabevi, Istanbul 1986.
  • Dünya Tiyatrosu Tarihi, I-II, Remzi Kitabevi, 2.baskı Istanbul 1985/86
  • Sahne Bilgisi, II, [2. basım] İzlem yayınları, Istanbul 1984.               
  • Gösterim Terimleri Sözlüğü,  Türk Dil Kurumu, Ankara 1983.
  • Dram Sanatı, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir 1983.
  • Sahne Bilgisi , I, [2. basım], İzlem yayınları, Istanbul 1982.
  • Sahne Bilgisi,  Kültür Bakanlığı, Ankara 1980.
  • Meddahlık ve Meddah Hikâyeleri, İş Bankası Yayınları, Ank.1978. (Milli Kültür Vakfı Büyük Edebiyat Araştırmaları Ödülü)
  • Yaşayan Tiyatro,  Çağdaş Yayınları, Istanbul 1976.
  • Türkiye’de Brecht,  Tiyatro 76 Yayınları, Istanbul 1976.
  • Tiyatro Yönetmeninin Çalışması, Ankara Üniversitesi 1974.
  • IV. Mehmet’in Edirne Şenliği, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1972.
  • Dünya Tiyatrosu Tarihi, II, Ankara Üniversitesi, 1972.
  • Dünya Tiyatrosu TarihiI, Ankara Üniversitesi 1971.
  • Darülbedayi’in Elli Yılı,   Ankara ÜniversitesiYayınları, 1969 (Kültür Bakanlığı Büyük Araştırma    Ödülü)
  • Stanislavski’nin Sahneye Koyduğu «Martı», Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara 1968.
  • Tiyatro Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu,[H.Taner,  M.And’la birlikte], Ankara 1966.
  • Oyun Yazarı,  İzlem Yayınları, Istanbul 1965.
  • Modern Tiyatro Akımları, I, Dost Yayınları, Ankara 1963.
  • The Stagnation and Revival of Verse Drama in England  (doktora tezi) Ankara 1961.
  • Tiyatro ve Yazar,  Gim Yayınları, Ankara 1960.
  • Christopher Marlowe, Timurlenk I [baskıya hazır], İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2017.
  • Christopher Marlowe, Timurlenk II [baskıya hazır], İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2017.
  • Christopher Marlowe, Doktor Faustus, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2017.
  • Christopher Marlowe, II. Edward, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2017.
  • Christopher Marlowe, Kartaca Kıraliçesi Dido, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2016.
  • Christopher Marlowe, Paris’te Katliam, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2016.
  • Christopher Marlowe, Maltalı Yahudi İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2016.
  • William Shakespeare, Çifte İhanet, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2016.
  • Willam Shakespeare, Fırtına, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2015.
  • Willam Shakespeare, Macbeth, Mitos/Boyut Yayınları, Istanbul 2015.
  • William Shakespeare, VI. Henry, 3. Bölüm, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2015.
  • William Shakespeare, VI. Henry, 2. Bölüm, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2015.
  • William Shakespeare, VI. Henry, 1. Bölüm, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2014.
  • William Shakespeare, Macbeth, Mitos/Boyut Yayınavi, Istanbul 2014.
  • William Shakespeare, Titus Andronicus, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2014.
  • William Shakespeare, Kış Masalı, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2014.
  • William Shakespeare, II. Richard, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2014.
  • William Shakespeare, Aşkın Emeği Boşuna, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2014.
  • William Shakespeare, Coriolanus’un Treagedyası, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2014.
  • William Shakespeare, Veronalı İki Delikanlı, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul2013.
  • William Shakespeare, Cymbeline, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2013.
  • William Shakespeare, Hamlet, Mitos Boyut Yayınları, Istanbul 2013.
  • William Shakespeare, Onikinci Gece, Mitos Boyut Yayınları, Istanbul 2013.
  • William Shakespeare, Nasıl Hoşunuza giderse İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2013.
  • William Shakespeare, Venedik Taciri, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2012.
  • William Shakespeare, Bir Yaz Gecesi Rüyası, İş Bankası Kültür, Yayınları, Ist. 2012.
  • William Shakespeare, Iki Soylu Akraba Kültür Yayınları, Istanbul 2012.
  • William Shakespeare, Hırçın Kız, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2012.
  • John Osborne, Öfkeyle Bak Geriye OYÇED Yayınları, Istanbul 2012.
  • William Shakespeare, Kısasa Kısas, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2011.
  • William Shakespeare, Cardenio, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2011.
  • William Shakespeare, Yeter ki Sonu İyi Bitsin, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2010.
  • William Shakespeare, Yanılgılar Komedyası, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2010.
  • William Shakespeare, Romeo ve Juliet, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2010.
  • William Shakespeare, Kıral Lear, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2009.
  • William Shakespeare, Othello, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul 2008.
  • William Shakespeare, III. Richard, İş Bankası Kültür Yayınları, Istanbul, 2007.
  • Gerhard Borris, Yükselişten Sonra [Nach dem Aufstieg], Mitos/Boyut, Ist. 2005.
  • Peter Brook, Gizli Bir Şey Yok [There Are No Secrets], Ankara [baskıya hazır].
  • Bertolt Brecht, Arturo Ui’nin Yükselişi [Der aufhaltsame Aufstieg des Arturo Ui], Mitos/Boyut, Ist. 2000.
  • Bertolt Brecht, Simone Machard’ın Hayalleri [Die Gesichte der Simone Machard], Mitos/Boyut. Ist. 2000.
  • Bertolt Brecht, Sezuan’ın İyi İnsanı [Der gute Mensch von Setzuan], Mitos/Boyut, Ist.1999.
  • Thomas Bernhard, Tiyatrocu [Der Theatermacher], 2. baskı, Mitos/Boyut Yayınları, Ist. 1999.
  • Martin Esslin, Dram Sanatının Alanı [The Field of Drama], Yapı ve Kredi Yay., Istanbul 1996.
  • Herbert Achternbusch, Çizme ve Çorapları, [Der Stiefel und sein Socken], Mitos/Boyut, Ist. 1994.
  • George Tabori, Bir Casusa Ağıt [Requiem für einen Spion], Mitos/Boyut Yayınları, Ist. 1994.
  • George Tabori, Weisman ile Kızılyüz [Weisman und Rotgesicht], Mitos/Boyut Yay. Ist. 1994.
  • John Covel, Edirne Günlüğü [Diary] Edirne Armağanı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1994.
  • J. Hay, At [Das Pferd], Kabalcı Yayınları, Istanbul 1991.
  • Thomas Bernhard, Tiyatrocu [Der Theatermacher], İleri Kitabevi, İzmir 1992.
  • W.Shakespeare, Onikinci Gece [Twelfth Night], Remzi Kitabevi Istanbul 1988.
  • W.Shakespeare,Yeter ki Sonu Iyi Bitsin [All’s Well That Ends Well], Remzi Kitabevi, Istanbul 1988.
  • W.Shakespeare, Kral Lear [King Lear], Remzi Kitabevi, Istanbul 1986.
  • W.Shakespeare, Othello, Remzi Kitabevi, Istanbul 1985.
  • Margret Dietrich, Oyuncu: Yönetmenin Elinde Yaratıcı Bir Özne ya da Araç, Devlet Tiyatrosu Yayını, Ankara 1985.
  • W.Shakespeare, Romeo ve Juliet, Remzi Kitabevi, Istanbul 1984.
  • F.Dürrenmatt, Göktaşı [Der Meteor], Kültür Bakanlığı, Ankara 1979.
  • B.Curipeschitz,Yolculuk Günlüğü [Das Tagebuch], Türk Tarih Kurumu, Ankara 1977.
  • Charles Morgan, Irmak Kıyısı [The River Line] (basılmadı)
  • Çağdaş Amerikan Şiirleri [Seçki – Tarık Dursun K. ile birl.], Şairler Yaprağı, Ankara 1956.
  • Bana William Deyin Mitos/Boyut Yayınları, Istanbul 2010.
  • Söylev, [3. baskı], Mitos/Boyut yayınları, Istanbul 2008.
  • Kan Kırmızı – Frida Kahlo [baskıya hazır] 2006.
  • İnsancıklar, [8 kısa oyun-baskıya hazır], 1996.
  • Eşek Arıları, Arisofanes-Nutku [baskıya hazır], 1996.
  • Müfettiş Gogol-Nutku (baskıya hazır) 1995.
  • Dönme Dolap, [Commedia del’Arte senaryosu, baskıya hazır], 1994.
  • Kül Altındaki Kor, [bir Çekhov kolajı] Kabalcı Yayınları, Istanbul 1993.
  • Geceler ve Gündüzler, (Shakespeare kolajı, baskıya hazır)
  • Kısa Oyunlar, [baskıya hazır], 1986.
  • Büyükbaba, (baskıya hazır), 1994.
  • Söylev, Remzi Kitabevi, [2.baskı], Istanbul 1985.
  • Söylev, Ankara Üniversitesi Yayınları 1973.
  • Çiçek(Mimodram), 1967’de, Fransa’nın Nancy kentinde oynanmıştır.
  • Savaş Oyunu, (Sermet Çağanla birlikte), Tiyatro Dergisi Eki, Ankara 1968.
  • Kriegsspiel, [Savaş Oyunu: Almancaya Max Fisch tarafından çevrilmiş Deutscher Theaterverlag tarafından basılmıştır; 1965’te Erlangen «Uluslararası Tiyatro Şenliği»nde Nutku’nun oyun düzeniyle oynanmış,”Regiepreis” (En iyi Yönetmen) ve en iyi ikinci oyun Ödülleri ile değerlendirilmiştir, Weinheim 1965.
  • Köprü, Türk Dil Kurumu, Ankara 1964.
  • Merdiven, Değişim Yayını, Ankara 1962.
  • Türk Tiyatrosu,  Kültür-Belgesel Dramatizasyon, 40’ar dakikalık 10 Diziden oluşan TV Senaryosu, TRT, Ankara, 2.Kanal, 3. Kanal ve Int.TV 1990, 1996’da yayımlandı.
  • Muhsin Ertuğrul, Kültür-Belgesel, Dramatizasyon, 30 dakikalık, TV Senaryosu, TRT, 1.Kanal, Ankara 1989’da yayımlandı.
  • Uzun Atlar Vadisi, İzmir 1996.
  • Bölük Yaşantı,  Ankara 1957.
  • Üç Nokta,  Ankara 1954.
  • Eller, Ankara 1950.
  • Oyunculuk Tarihi III 
  • Suda Ayak İzleri  (Anılar)
  • Alkışlarıyla Öldürenler  (Denemeler)
  • Türk Tulûat Tiyatrosu
  • Ansiklopedik Tiyatro Sözlüğü

Yazıları